Bahasa Istana merupakan bahasa yang digunakan dalam komunikasi rasmi dengan golongan kerabat diraja dan bangsawan.
Bahasa ini mencerminkan kesopanan, penghormatan, dan adab yang tinggi dalam masyarakat Melayu.
Walaupun penggunaannya kini semakin berkurangan, ia masih diajarkan dalam mata pelajaran Bahasa Melayu di sekolah sebagai warisan budaya yang berharga.
Contents
Apa Itu Bahasa Istana?
Bahasa Istana merujuk kepada gaya bahasa yang khusus digunakan dalam perbualan atau komunikasi dengan raja, sultan, permaisuri, dan kaum kerabat diraja.
Ia terdiri daripada perkataan dan frasa yang berbeza daripada bahasa Melayu biasa bagi menunjukkan rasa hormat dan tata susila yang tinggi.
Ciri-ciri Bahasa Istana:
- Mengandungi unsur kesopanan dan penghormatan.
- Menggunakan kata ganti nama khas untuk raja dan kerabat diraja.
- Mengandungi kosa kata yang unik dan tidak digunakan dalam bahasa harian.
Contoh Bahasa Istana dan Maksudnya
Berikut adalah beberapa contoh perkataan dalam bahasa istana dan maksudnya dalam bahasa biasa:
| Bahasa Istana | Maksud dalam Bahasa Biasa |
|---|---|
| Santap | Makan |
| Beradu | Tidur |
| Bertitah | Bercakap |
| Murka | Marah |
| Berangkat | Pergi |
| Berkenan | Sudi |
| Mangkat | Meninggal dunia (untuk raja) |
| Anugerah | Hadiah |
| Menyembah | Memberi salam/tunduk hormat |
| Daulat | Kuasa atau keberkatan |
Tidur dalam Bahasa Istana
Dalam bahasa istana, perkataan “beradu” digunakan untuk menggantikan perkataan “tidur” dalam bahasa biasa.
Contoh penggunaan:
✅ “Tuanku sudah beradu di kamar diraja.” (Tuanku sudah tidur di bilik khas baginda.)
Maksud Beradu dalam Bahasa Istana
Perkataan “beradu” dalam konteks bahasa istana bermaksud tidur atau berehat. Istilah ini biasanya digunakan ketika merujuk kepada raja atau kaum kerabat diraja.
Contoh penggunaan dalam ayat:
- “Sultan telah beradu setelah menghadiri majlis rasmi.”
- “Baginda berkenan untuk beradu di istana lama malam ini.”
Perbezaan Bahasa Istana dan Bahasa Biasa
Bahasa Istana digunakan dalam komunikasi rasmi yang melibatkan sultan, raja, dan kerabat diraja. Berikut adalah beberapa perbezaan antara bahasa istana dan bahasa biasa:
| Bahasa Biasa | Bahasa Istana |
|---|---|
| Makan | Santap |
| Minum | Minum (tetap sama) |
| Tidur | Beradu |
| Pergi | Berangkat |
| Marah | Murka |
| Suka | Berkenan |
| Mati | Mangkat |
| Lihat | Memandang |
| Bertemu | Menghadap |
| Berkata | Bertitah |
| Panggil | Mempersilakan |
| Sakit | Beradu |
| Rumah | Istana |
| Kerja | Bertugas |
| Mandi | Bersiram |
| Datang | Berkunjung |
| Pakai | Mengenakan |
| Duduk | Bersemayam |
| Lahir | Diputerakan |
| Bertanya | Menitahkan |
| Mengampuni | Mengurniakan |
| Memberikan | Menganugerahkan |
| Hamil | Berbadan dua |
| Menyuruh | Memerintahkan |
| Hadiah | Kurniaan |
| Pekerjaan | Jawatan |
| Berjalan | Berangkat |
| Waktu | Masa |
| Bangun | Bersemayam |
| Berbicara | Bertitah |
| Masuk | Keberangkatan |
| Menunggu | Menanti |
| Minta izin | Memohon perkenan |
| Gembira | Bersuka cita |
| Memuji | Menyanjung |
| Takut | Gementar |
| Berharap | Menaruh harapan |
| Mengirim | Mengutus |
| Bersama | Mengiringi |
| Berjanji | Bertitah |
| Memerintah | Bertitah |
| Pekerjaan | Jawatan |
| Berdoa | Memohon restu |
| Selamat datang | Selamat berkenan |
| Menjemput | Mempersilakan |
| Memberikan | Mengurniakan |
| Mendengar | Menyimak |
| Menghukum | Menjatuhkan hukuman |
| Menyampaikan | Mengkhabarkan |
| Bersedih | Berdukacita |
Bahasa Istana digunakan sebagai tanda penghormatan kepada golongan diraja serta dalam majlis rasmi. Ia mencerminkan kehalusan dan keindahan bahasa yang diwarisi sejak zaman dahulu.
Kepentingan Mempelajari Bahasa Istana
Walaupun bahasa istana tidak digunakan secara meluas dalam kehidupan harian, ia tetap mempunyai nilai yang penting dalam masyarakat Melayu.
Berikut adalah beberapa sebab mengapa bahasa istana perlu dipelajari dan dipelihara:
1. Menjaga Kesantunan
Bahasa istana membantu dalam membentuk cara komunikasi yang lebih sopan dan beradab, terutama ketika berinteraksi dalam majlis rasmi, istiadat kebangsaan, atau ketika berbicara dengan individu yang dihormati. Menggunakan bahasa yang sesuai menunjukkan penghormatan dan nilai kesantunan dalam budaya Melayu.
2. Memahami Budaya Melayu
Bahasa istana merupakan sebahagian daripada warisan budaya Melayu yang kaya dengan adat dan tradisi. Dengan mempelajarinya, kita dapat memahami lebih mendalam tentang sejarah serta sistem sosial dalam masyarakat Melayu, khususnya dalam institusi diraja yang memainkan peranan penting dalam negara.
3. Menghormati Golongan Diraja
Penggunaan bahasa istana dalam komunikasi dengan sultan, raja, dan kerabat diraja mencerminkan penghormatan kepada institusi diraja. Ia mengekalkan hubungan yang harmoni antara rakyat dan pemerintah serta mengukuhkan nilai kesopanan dalam masyarakat.
4. Sebagai Warisan Bahasa
Bahasa istana merupakan khazanah bahasa yang unik dan perlu dikekalkan agar tidak lenyap ditelan zaman.
Dengan mempelajari dan mengamalkannya dalam konteks yang sesuai, kita dapat memastikan bahawa generasi akan datang masih mengenali dan memahami kepentingannya dalam sejarah dan budaya Melayu.
Jom, Baca!
Buku Cerita Bahasa Melayu (Contoh Rumusan dan Sinopsis)
Soalan Lazim (FAQ)
1. Apakah perbezaan antara bahasa istana dan bahasa harian?
Bahasa istana digunakan dalam komunikasi rasmi dengan golongan diraja dan lebih beradab berbanding bahasa harian.
2. Apakah maksud “beradu” dalam bahasa istana?
“Beradu” bermaksud tidur, khususnya digunakan untuk raja atau kaum kerabat diraja.
3. Mengapa bahasa istana penting untuk dipelajari?
Ia penting untuk menjaga kesantunan dalam komunikasi dan memahami budaya serta sejarah Melayu.
4. Apakah contoh bahasa istana yang sering digunakan?
Antara contoh bahasa istana ialah santap (makan), mangkat (meninggal dunia), dan bertitah (bercakap).
5. Di mana bahasa istana masih digunakan pada masa kini?
Bahasa istana masih digunakan dalam majlis rasmi, istiadat diraja, dan dalam pembelajan di sekolah.